İran Hakkında

İran hakkında genel olarak neler biliyorsunuz? İşte bilgilerinizi güncellemek için size fırsat..!

*

*

İran’ın Dili,

Resmi dil Farsça

  • Farsça’dan dilimize geçmiş 2000’e yakın kelime vardır. Örneğin: Armut, badem, belki, arzu, ciğer, borç, ezber, feryat…

 

*
*

İran’ın Başkenti Neresi?

  • Tahran, ülkenin başkenti ve en büyük şehri olmasının yanı sıra aynı zamanda ekonomik merkez. 2024 yılı itibariyle yaklaşık nüfusu 18 milyon civarında. Oldukça büyük bir metropolden bahsediyoruz.
  • Tahran, güneyden kuzeye gidildikçe, hayat kalitesi, yaşam standartları değişmektedir. Güney ile Kuzey Tahran arasında adeta bir uçurum vardır.
  • Trafiği dünyada en kötü trafiklerden biridir. Bir noktadan, bir noktaya arabayla çiledir. Bu nedenle metro ağı çok gelişmiştir ve çok da ucuzdur. 2024 yılında 1 kişi 1 biniş – 2.000 Tümendir. ,
  • Diğer önemli şehirler: Tebriz, İsfahan, Şiraz, Kaşhan, Kum, Meşhed ve Yezd.

*

*

İran’da Din

  • Tahmin edebileceğiniz gibi ülkenin %90’ını Şii Müslümanlar, %8’ini Sünni Müslümanlar, kalan %2’yi ise diğer dinlere mensup insanlar oluşturur.
  • Ülkenin resmi mezhebi Şiilik’tir.
  • Şeriatla yönetiliyor.
  • Zerdüştlük inancı hala İran’ın has dini olarak kabul ve saygı görüyor. Hala ülkede 25 bin inananı var. Hindistan ve Amerika’dan sonra dünyadaki en büyük Zerdüşt nüfusu İran’da. Zaten Amerika’daki nüfusun önemli bir kısmı İslam Dervimi’nden sonra İran’dan göç edenlerden oluşuyor.

*

*

Arap Alfabesi

  • İran’da Arap alfabesi kullanılıyor ve cümleler sağdan sola okunuyor. Ancak arap alfabesinden farklı olarak bir kaç harf daha mevcuttur. Ancak bilinen arap alfabesiyle aynıdır. Okunuş ve yazım açısından herhangi bir fark yoktur.

*

*

İran Para Birimi

  • İran para birimi olarak İran Riyali’ni (IRR) kullanıyor. 2025 yılı Ocak ayı itibariyle 1 TL = 23.000 Riyal = 2300 Tümen. (2025 Ocak)
  • (para birimi ve TL çeviri hakkında daha detaylı bir yazımız mevcut.)

*

*

İran Nüfusu (Ocak 2025)

  • Ülke Nüfusu: 88.50 milyon
  • Yapılan araştırmalara göre nüfusunun %61’ini Farslar, %16’sını Azerbaycan Türkleri, %10’unu Kürtler, %6’sını Lurlar, %2’sini Beluciler, %2’sini Araplar ve kalan %2’yi de Kaşkay Türkleri ve diğer Türkmen grupları oluşturuyor.

*

*

İran Nasıl Yönetiliyor?

  • İslam Cumhuriyeti politik sistemi 1979 İran Anayasası’na dayanır.
  • İran dini lideri aynı zamanda silahlı kuvvetlerin başkomutanı ve savaş açma, barış yapma konusunda tek yetkili.
  • Danışmanlar konseyi İran dini liderini seçer veya görevden alır, dini lidere görevleri konusunda danışmanlık yapar.
  • İran Devlet Başkanı dini liderden sonra en yüksek otoriteye sahip insandır. Dört yılda bir seçilir ve bir kişi en fazla iki dönem başkanlık yapabilir.
  • İran Meclisi tek meclisli bir yapıdır, yasama faaliyetlerini yürütür.
  • 2025 yılında Cumhurbaşkanı Dr. Mesud Pezeşkiyan

*

*

Yüzölçümü

  • İran 1.648.195 km²’lik yüzölçümüyle Ortadoğu’nun 2. , Dünya’nın ise 18. en geniş yüzölçümüne sahip ülkesi.

*

*

İran’ın Komşuları

  • İran; Türkiye, Azerbaycan, Ermenistan, Irak, Pakistan, Afganistan ve Türkmenistan ile kara sınırına sahip.

*

*

İran’ın Coğrafyası ve İklimi

  • İran’ın büyük kısmı çöl olmakla beraber, Hazar Denizi’ne kıyısını olan dağlık bölge Karadeniz gibi yemyeşil bir yer. Ülkenin özellikle kuzey kesiminde aralık-şubat arası hava sıcaklığı neredeyse donma noktasının altında oluyor.
  • İran, dünya’daki en dağlık ülkelerden biri.
  • İran’a ne zaman gitmeli? Yılın en ideal hava sıcaklıkları Mart ve Mayıs ayları arasında oluyor bu yüzden İran’ın en çok turist alan ayları bu aylar.

*

*

İran Ekonomisi

  • İran’ın ekonomisini büyük bölümde tarım, turizm, doğalgaz-petrol ihracatı oluşturuyor.
  • İran’ın imajı sebebiyle yabancılar gitmiyor sanıyorsanız yanılıyorsunuz. Özellikle Nevruz ve Muharrem ayı dönemlerinde otellerde boş oda bulmak oldukça güçleşir.

*

*

İran’da Kültür

  • İranlılar Arap değildir. Türkler gibi bulundukları coğrafyadan etkilenmiş ama kökleri başkadır ve kendilerine özgü bir kültürleri vardır.
  • Orta Doğu insanından farklı olarak İranlıların %90 Kafkasya kökenlidir.  Bu genetik araştırmalarla ortaya konulmuştur.
  • İran’da oldukça kozmopolit bir toplum yapısına sahip. 79 milyonun sadece %61’i Farsi (İranlı). En büyük azınlık Azeriler, ikincisi Kürtler… Sadece 9000 kişi olmakla birlikte ufak bir Yahudi cemaati bile var.
  • İran mutfağı Türk mutfağına oldukça yakın. Tereyağlı pilavla servis edilen kebaplar (safranlı), naneli ayran, yaygın çay kültürü oldukça benzer.
  • İran’ın çok zengin ve ağdalı bir mutfak kültürü var. Bu yüzden İran mutfağında çok da hafif yemeklere rastlamazsınız. En özel ve dillere dolanmış İran yemeklerinin olmazsa olmazları genelde envai çeşit baharatlar; pirinç, bulgur gibi baklagiller ve ettir. Mesela kakule ve safran en sık kullanılan baharatlar olup, Hint mutfağından geçmiştir.

Şimdilik bu kadar, burayı sık sık güncelleyeceğiz. En iyisi mi sen bildirimleri açmayı unutma <3 🙂